Tegenwoordig wordt er veel van ons gevraagd. Stress is vaker een gegeven, dan uitzondering. In de wereld van vrouwelijke hormonen speelt stress een grotere rol dan we vaak erkennen. Of het nu gaat om PCOS, PMS, endometriose of adenomyose, de impact van een hormonale disbalans kan groot zijn. Wist je dat hoe we stress ervaren en hoe ons lichaam ermee omgaat diepgaand wordt beïnvloed door onze bijnieren? Deze kleine klieren bovenop onze nieren spelen een cruciale rol in onze reactie op stress. Voor vrouwen met hormonale aandoeningen kan de manier waarop ons lichaam stress hanteert een aanzienlijke impact hebben op onze symptomen.
Hoe wordt je stressniveau bepaald?
Je stressniveau wordt grotendeels bepaald door gebeurtenissen in je leven en situaties van buitenaf. Het wordt echter ook deels bepaald door je voorouders. Onze hippocampus, de harde schijf van onze hersenen, slaat alle ervaringen, inclusief trauma’s, op. Dit kan invloed hebben op hoe we huidige stresssituaties ervaren en verwerken. Interessant is dat deze ervaringen, en dus onze stressbestendigheid, niet alleen door ons eigen leven worden gevormd, maar ook door dat van onze voorouders. Dit verklaart waarom sommigen van ons gevoeliger zijn voor stress dan anderen.
Integratie van passies en interesses
Daarnaast is de manier waarop we onze passies en interesses integreren in ons leven cruciaal voor onze stressbestendigheid en algemeen welzijn. Werk of activiteiten die ons boeien en voldoening geven, kunnen ons stressbestendiger maken en de kwaliteit van ons leven verbeteren.
Leven met passie
Leven met passie gaat over meer dan alleen doen wat je leuk vindt. Het is een fundamenteel onderdeel van stressmanagement en persoonlijke ontwikkeling. Als je jezelf uitdaagt door activiteiten te ondernemen die je passie opleveren, reguleert je lichaam stresshormonen. Dit zijn hormonen zoals cortisol, waardoor je beter bestand bent tegen de druk en uitdagingen van het dagelijks leven. Passievolle activiteiten genereren voldoening en plezier, wat leidt tot minder stress en meer welzijn.
Kortom, iemand die 80 uur per week werkt en dit met heel veel passie en liefde uitvoert, zal waarschijnlijk minder stress kennen dan iemand die 30 uur werkt en met veel tegenzin iedere dag naar zijn werk gaat. Een druk bestaan hoeft dus niet altijd te leiden tot stress, als je maar doet wat je leuk vindt.
“Passion is energy. Feel the power that comes from focusing on what excites you.” : Oprah Winfrey
De twee stress hormonen: adrenaline en cortisol
Misschien ken je de ‘fight or flight modus’. Dit is hoe we reageren op acute stresssituaties. Ons lichaam reageert snel door de aanmaak van adrenaline. Deze situatie duurt vaak kort. Bij langdurige stress neemt cortisol het over. Cortisol heeft veel functies, zoals het reguleren van de bloedsuikerspiegel, het onderdrukken van ontstekingen, helpen focussen en het uitstellen van ziektes. Bij constante overproductie wordt het hormoon overbelast en functioneert het minder goed. Als de aanmaak van cortisol vermindert, verslechtert ook de afweer tegen ontstekingen en ziektes. Een constante overbelasting kan leiden tot hormonale disbalans, zoals schommelingen in oestrogeen en progesteron, en uiteindelijk aandoeningen zoals PCOS, PMS, endometriose, adenomyose en andere ziektes en syndromen.
Overbelasting van de bijnier
Overmatige cortisolaanmaak begint in de bijnierschors. Als we de bijnier maar lang genoeg triggeren, komen we vanzelf tot een letterlijke uitputting. Bijnieruitputting, een staat waarin onze bijnieren overwerkt raken door chronische stress, wordt vaak over het hoofd gezien. Bij overbelasting van de bijnieren wordt er minder cortisol geproduceerd en ontstaan er problemen verderop in ons hormonale systeem. Cortisol speelt namelijk een belangrijke rol in het reguleren van vele andere hormonen. Een verminderde productie kan leiden tot een disbalans in deze hormonen, waardoor symptomen van PMS verergeren, de vruchtbaarheid afneemt en aandoeningen zoals PCOS en endometriose kunnen verslechteren.
Westerse perspectieven op bijnieruitputting
Bijnieruitputting zorgt voor nogal wat wenkbrauwgefrons bij westerse doktoren. Waarom? De standaard testen zijn gericht op extreme afwijkingen zoals de ziekte van Addison of het syndroom van Cushing. Deze tests, die de activiteit van de hypofyse stimuleren of de bloedsuikerspiegel drastisch laten dalen, onthullen niet de sluipende signalen van een bijnieruitputting. Het lijkt alsof onze bijnieren gewoon geen zin meer hebben, maar dat is niet het hele verhaal.
Het zenuwstelsel en bijnieruitputting
Door goed in te zoomen op de bijnier, dan zien we dat de bijnier prima werkt bij testen op Cushing of Addison. Het zenuwstelsel daarentegen lijkt minder goed te reageren en speelt hierin de belangrijkste rol bij een bijnieruitputting. Ons zenuwstelsel is een weerspiegeling van onze leefstijl! Het lichaam voert een voortdurende strijd tegen chronische stress. Continu onder druk staan en reageren op stresssignalen wordt negatief beïnvloed. Om ons lichaam weer in balans te brengen, moeten we lief zijn voor onszelf. Stress verminderen door tijd te maken voor dingen die ons gelukkig maken.
Symptomen van een bijnieruitputting
Enkele symptomen van een bijnieruitputting zijn:
- Lage bloedsuiker
- Moe wakker worden
- Lage bloeddruk
- Slecht inslapen en een verstoord dagritme
- Veel ontstekingen
- Na uitrusten niet uitgerust zijn
- Verstoord dagritme met meer eten
- Voedselgevoeligheden die voor stress zorgen
Voedselgevoeligheden en stress
Voedselgevoeligheden kunnen stille triggers zijn voor ontstekingen in ons lichaam. Deze uiten zich niet alleen in ongemak, maar dragen ook bij aan de aanmaak van cortisol. Dit heeft weer invloed op hormonale balans en gezondheid. Het herkennen en verminderen van voedingsmiddelen die jou persoonlijk niet goed doen, kan een wezenlijk verschil maken. Voedsel speelt een cruciale rol in het beheren van stress en het ondersteunen van je hormonale gezondheid. Het elimineren van deze triggers kan leiden tot een opmerkelijke verbetering in hoe je je voelt, zowel fysiek als mentaal.
Dieet en hormonale balans
Het aanpakken van voedselgevoeligheden is niet alleen een kwestie van het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen. Het gaat om het creëren van een dieet dat je lichaam ondersteunt in plaats van belast. Dit betekent kiezen voor voeding die de cortisolproductie niet onnodig stimuleert. Hierdoor vermindert de last op je bijnieren. Een bewuste benadering van je voeding kan helpen om de vicieuze cirkel van stress, hormonale disbalansen en de bijbehorende gezondheidsproblemen, zoals bijnieruitputting, te doorbreken.
Cortisol en hormonale aandoeningen
Wanneer cortisol hoog blijft door aanhoudende stress, beïnvloedt dit de insulinegevoeligheid negatief. Insuline reguleert normaal onze bloedsuikerspiegel. Door constante cortisolpieken worden onze cellen minder gevoelig voor insuline en dit leidt tot insulineresistentie.
Insulineresistentie en PCOS
Insulineresistentie speelt een sleutelrol bij PCOS. Een hormonale disbalans leidt vaak tot een overproductie van testosteron, onregelmatige menstruaties, overbeharing en acné. Insulineresistentie zorgt bovendien voor bloedsuikerpieken en -dalen die energie, honger naar zoet en zout, gewicht en stemming beïnvloeden. Dit versterkt de hormonale onbalans verder.
Leefstijl en hormonale balans
Om dit te bestrijden, naast stressreductie, is een levensstijl die insulineresistentie aanpakt cruciaal. Dit omvat regelmatige beweging, een dieet rijk aan vezels, eiwitten en gezonde vetten, zoals omega-3. Maar ook arm aan geraffineerde suikers, en voldoende rust. Zo’n levensstijl helpt insulineresistentie te verminderen, ondersteunt onze bijnieren en stabiliseert de bloedsuikerspiegel. Hierdoor wordt de kettingreactie van hormonale disbalans doorbroken.
Het beheersen van stress
Door stress te beheersen en een gezonde levensstijl te omarmen, kunnen we de impact van cortisol op insulineresistentie en gerelateerde hormonale aandoeningen zoals PCOS verminderen. Het gaat erom je lichaam de ondersteuning te bieden die het nodig heeft om een stabiele hormonale balans te behouden. Dit helpt om een deel van de chaos die hormonale aandoeningen met zich meebrengen te kalmeren.
Herstel en remedie
Het herstel van bijnieruitputting en de daaruit voortvloeiende hormonale disbalans is een proces dat tijd en toewijding vraagt. Hierbij gaat het om meer dan alleen de juiste supplementen. Dit vraagt een diepe inkijk in je gedrag, je mind en je leefstijl. In gesprek gaan met een psycholoog of therapeut kan een verschil maken. Dit in combinatie met een aanpak voor een gezonde leefstijl, stressmanagement en passievol leven zijn essentieel!
Elke vrouw die te maken heeft met hormonale aandoeningen zoals PCOS, PMS, endometriose of adenomyose staat er niet alleen voor. Door te begrijpen hoe stress en onze bijnieren onze hormonale gezondheid kunnen beïnvloeden, kunnen we krachtige stappen zetten naar een meer gebalanceerd en gezond leven.
