Laten we eerlijk zijn: leven met endometriose is al stressvol genoeg. De pijn, de vermoeidheid, de onzekerheid over behandelingen en de impact op je dagelijks leven kunnen overweldigend zijn. Wist je dat stress niet alleen een gevolg is van endometriose, maar de symptomen van endometriose ook daadwerkelijk kan verergeren? Dat klinkt als een vicieuze cirkel, toch? Maar wat is de impact van stress op endometriose? In deze blog duiken we dieper in op de impact van stress op endometriose en wat je eraan kunt doen.
Wat gebeurt er in je lichaam bij stress?
Wanneer je stress ervaart starten er allerlei processen in het lichaam. Een belangrijke hiervan is de aanmaak van stress hormonen. Wist je namelijk dat stress hormonen een grotere rol spelen in het vrouwelijk lichaam dan we denken?
Bij ‘gevaar’ oftewel stress schakelt je lichaam automatisch over op de vecht-of-vluchtmodus. Dit gebeurt via de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA)-as, een systeem dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van stresshormonen.
- Cortisolproductie stijgt → Je bijnieren maken cortisol aan om je lichaam in een alerte toestand te houden.
- Ontstekingen kunnen toenemen → Hoewel cortisol in eerste instantie ontstekingsremmend werkt, raakt je lichaam bij langdurige stress ongevoelig voor de remmende effecten. Dit kan leiden tot chronische ontstekingen.
- Immuunsysteem verzwakt → Cortisol onderdrukt je immuunsysteem, waardoor het minder goed in staat is om ongewenst weefsel – zoals endometrium buiten de baarmoeder – op te ruimen.
Voor vrouwen met endometriose betekent dit dat ontstekingsreacties verergeren, pijngevoeligheid toeneemt en hormonale disbalans verder uit de hand kan lopen.
Wat is de link tussen stress, ontstekingen en endometriose?
Uit onderzoek op Pubmed blijkt dat vrouwen met endometriose vaak verhoogde cortisolwaarden hebben. Dit draagt bij aan:
- Meer pijn – Chronische stress verhoogt de activiteit van het zenuwstelsel, waardoor je pijn sterker ervaart.
- Ernstigere ontstekingen – Stress verstoort de balans tussen ontstekingsremmende en ontstekingsbevorderende stoffen in je lichaam.
- Hormonale disbalans – Langdurige stress kan bijdragen aan oestrogeendominantie, een factor die de groei van endometriumweefsel kan stimuleren.
- Slechtere spijsvertering – Stress beïnvloedt je darmflora, wat kan leiden tot een opgeblazen gevoel en verstoorde hormoonafbraak.
Het lastige is dat stress en endometriose elkaar versterken: stress verergert de klachten, en de klachten veroorzaken op hun beurt meer stress. Hierdoor kan een vicieuze cirkel ontstaan die lastig te doorbreken is.
De impact van stress op endometriose in mijn leven
Op jonge leeftijd overleed mijn moeder. Dit zorgde voor stressvolle situaties in mijn leven. Ik merkte hoe diep stress zich in mijn lichaam vastzette. Niet alleen emotioneel, maar ook fysiek: mijn endometrioseklachten verergerden, mijn energie zakte weg en mijn lichaam voelde continu gespannen aan. Dit was het moment waarop ik écht begon te beseffen hoe groot de impact van stress op mijn gezondheid was.
Zoals je kunt lezen in mijn e-book ‘In balans met endometriose’, geloof ik sterk in een holistische benadering. Gezondheid is niet alleen voeding en suppletie, maar ook mentale en emotionele balans. Dat betekent dat ik, naast het optimaliseren van mijn leefstijl, ook heel kritisch kijk naar stressbronnen in mijn leven en hoe ik hiermee omga.
De tools voor stressmanagement bij endometriose
Bewustwording
Het herkennen van stressoren is niet altijd makkelijk. Soms zitten ze in grote gebeurtenissen, zoals een trauma, maar vaak sluipen ze ook ongemerkt je leven binnen. Denk aan:
- Perfectionisme en prestatiedruk – Ik merkte dat ik mezelf constant onder druk zette om ‘alles goed te doen’, zowel tijdens mijn studie, werk en sociale leven. Dit zorgde ervoor dat mijn lichaam continu in een stressmodus bleef hangen.
- Emotionele stress door verlies – Verdriet is niet iets wat je zomaar ‘verwerkt’. Het zit diep in je lichaam en kan zich fysiek uiten, zoals bij mij met verergerde pijnklachten en vermoeidheid.
- Tijdgebrek en overvolle agenda – Ik stond altijd ‘aan’ en vond het lastig om rustmomenten in te bouwen. Ik was immers een sociaal beestje en wilde maar al te graag overal bij zijn. Mijn cortisolspiegel bleef daardoor structureel verhoogd, wat bijdroeg aan ontstekingen en hormonale disbalans.
- Grenzen niet aangeven – Of het nu in werk, sociale contacten of zelfs mijn eigen verwachtingen was, ik ontdekte dat ik vaker ‘ja’ zei dan goed voor me was. Dit leidde tot energetische uitputting en verhoogde stressrespons.
Hoe ik met stress omging
Pas toen ik deze patronen bewust erkende, kon ik beginnen met het doorbreken van de vicieuze cirkel. Dit betekende dat ik actief keuzes moest maken om mijn lichaam te ondersteunen:
- Emotionele verwerking prioriteren – Door therapie, journaling en tijd nemen voor rouw kon ik mijn emoties beter reguleren en stress verlagen.
- Luisteren naar mijn lichaam – Niet ‘pushen’ bij vermoeidheid, maar rust pakken en herstellen wanneer nodig.
- Bewust ontspanning inbouwen – Ademhalingsoefeningen, yin yoga en wandelen hielpen mij om mijn zenuwstelsel te kalmeren.
- Energiegevers en -vreters analyseren – Ik leerde beter herkennen waar mijn energie heen ging en koos bewuster voor dingen die mij écht goed deden.
Door deze stappen voelde ik langzaam maar zeker mijn symptomen stabiliseren, mijn energie terugkomen en mijn lichaam beter in balans raken.
Andere tools voor het verminderen van stressoren
Naast dat het herkennen van stressoren heel belangrijk is, zijn er ook andere tools die kunnen helpen bij het verminderen van stressoren. Lees hiervoor een van mijn andere blogs.
- 8 stappen voor het verlagen van cortisol
- Parasympathicus en de rol van de Nervus Vagus hebben hangen samen met je stress level en hebben invloed op een goede spijsvertering
- Het belang van een goede spijsvertering en het effect op minder stress en ontstekingen
- Ontstekingsremmende voeding voor hormonale balans
Waarom dit voor jou belangrijk is
Iedere vrouw met endometriose, hormonale disbalans of chronische stress heeft haar eigen unieke stressfactoren. Misschien herken je jezelf in mijn verhaal, of misschien speelt stress bij jou op een andere manier. Wat ik wil meegeven is dit: je hebt invloed op hoe je lichaam met stress omgaat. Het begint met bewustwording en het maken van keuzes die jou ondersteunen, in plaats van uitputten.
Wil jij dieper ingaan op hoe je stress kunt reguleren en je hormonale balans kunt ondersteunen? Dan raad ik je aan om mijn e-book ‘In balans met endometriose’ te lezen of een kijkje te nemen op mijn pagina ‘Endometriose 1:1 traject’. .
