Als je leeft met endometriose, weet je hoe onvoorspelbaar en intens de klachten kunnen zijn. Pijnlijke menstruaties, vermoeidheid, een opgeblazen buik, stemmingswisselingen en darmproblemen – het kan een behoorlijke uitdaging zijn om je goed te blijven voelen. Veel vrouwen krijgen te horen dat hormoontherapie of pijnstillers de enige opties zijn, maar wist je dat voeding een krachtige rol kan spelen in hoe je je voelt?
Voeding beïnvloedt niet alleen je hormonen, maar ook je ontstekingsniveau, darmgezondheid en energiebalans. Al deze factoren hebben een invloed op je gehele lichaam en dus ook de groei van endometriose. Door je lichaam op de juiste manier te ondersteunen, kun je endometrioseklachten op een natuurlijke manier verlichten en beter omgaan met de impact van deze aandoening. In deze blog ontdek je hoe voeding bijdraagt aan een hormonale balans en de impact hiervan op endometriose. Maar ook wat je kunt doen om je lichaam optimaal te ondersteunen.
Waarom voeding zo belangrijk is bij endometriose
Endometriose is een ontstekingsgevoelige aandoening en wordt beïnvloed door hormonale schommelingen, met name door oestrogeen. Een teveel aan oestrogeen t.o.v. progesteron, ook wel oestrogeendominantie, kan de groei van endometrioseweefsel stimuleren en je klachten verergeren. Daarnaast kunnen ontstekingen in het lichaam bijdragen aan pijn en vermoeidheid.
Je voeding heeft direct invloed op deze processen. Dit doe je door te kiezen voor ontstekingsremmende en hormoonvriendelijke voeding, kun je:
- Ontstekingen verminderen, waardoor je minder last hebt van pijn en een opgeblazen gevoel
- Je hormonen in balans brengen en oestrogeendominantie tegengaan
- Je darmgezondheid verbeteren, zodat je lichaam beter in staat is om afvalstoffen en overtollige hormonen af te voeren
- Je energieniveau ondersteunen, zodat je je minder moe en futloos voelt
De juiste voeding is dus niet zomaar een bijkomstigheid, maar een belangrijke pijler in hoe je je voelt.
Hoe beïnvloeden hormonen endometriose?
Bij endometriose groeien cellen die lijken op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder. Dit weefsel reageert op hormonale schommelingen, met name op oestrogeen metabolieten. Hierdoor kan de aandoening verder groeien, ontstekingen veroorzaken en steeds meer klachten geven. Als je hormonen niet in balans zijn, kan dit de symptomen van endometriose verergeren.
Laten we kijken naar de drie belangrijkste hormonen die hierbij een rol spelen.
1. Oestrogeen: de groeifactor van endometriose
Oestrogeen is een belangrijk hormoon voor de menstruatiecyclus, botgezondheid en vruchtbaarheid. Maar bij endometriose zien we vaak dat vrouwen te maken hebben met oestrogeendominantie, wat betekent dat er te veel oestrogeen in verhouding tot progesteron aanwezig is.
Hoe beïnvloedt oestrogeen endometriose?
- Stimuleert de groei van endometrioseweefsel, wat pijn en ontstekingen kan verergeren.
- Kan zorgen voor zwaardere menstruaties en meer bloedverlies.
- Draagt bij aan hormonale schommelingen, wat stemmingswisselingen en PMS-klachten kan versterken.
2. Progesteron: de natuurlijke ontstekingsremmer
Progesteron is het hormoon dat je lichaam helpt om de baarmoederwand te stabiliseren en ontstekingen te verminderen. Bij vrouwen met endometriose zien we vaak een tekort aan progesteron, waardoor oestrogeen nog dominanter wordt en de klachten verergeren.
Hoe beïnvloedt een progesterontekort endometriose?
- Minder progesteron betekent minder natuurlijke bescherming tegen ontstekingen.
- Kan leiden tot kortere of onregelmatige menstruatiecycli.
- Kan bijdragen aan hevige PMS-klachten en stemmingswisselingen.
- Progesteron werkt als een natuurlijke spierontspanner; een tekort kan meer baarmoederkrampen en pijn veroorzaken.
Welke voeding helpt bij endometriose?
Gelukkig zijn er veel voedingsmiddelen die bijdragen aan een gezonde hormoonbalans en het verminderen van ontstekingen. Dit zijn de belangrijkste voedingsgroepen om op te focussen:
- Groene bladgroenten
Denk aan spinazie, boerenkool, paksoi en rucola. Ze zitten vol met antioxidanten, vezels en chlorofyl, die helpen om overtollige oestrogenen af te voeren en ontstekingen te verminderen.
- Vette vis en omega-3 vetzuren
Zalm, makreel, sardines en lijnzaad zijn rijk aan omega-3, een ontstekingsremmend vetzuur dat kan helpen bij pijnklachten en het in balans brengen van hormonen. Progesteron is namelijk opgebouwd uit cholestrol, dus de aanwezigheid van deze vetten bevordert de aanmaak van progesteron.
- Vezelrijke voeding
Vezels uit groenten, fruit, peulvruchten en noten ondersteunen een gezonde darmwerking. Een goede spijsvertering is cruciaal voor het afvoeren van overtollige hormonen en afvalstoffen.
- Kurkuma en gember
Deze kruiden staan bekend om hun sterke ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen bijdragen aan het verminderen van pijn en zwelling.
- Gefermenteerde voeding
Zuurkool, kimchi, miso en kefir zijn rijk aan probiotica, die de darmflora ondersteunen en daarmee indirect bijdragen aan een betere hormoonbalans.
- Gezonde vetten
Avocado, olijfolie, noten en zaden bevatten vetzuren die helpen bij de aanmaak van hormonen en ontstekingen kunnen verminderen. Zoals hierboven benoemd is o.a. progesteron opgebouwd uit gezonde vetten, dus perfect voor hormonale balans.
Door deze voedingsmiddelen regelmatig aan je eetpatroon toe te voegen, ondersteun je je lichaam optimaal bij het beheersen van endometrioseklachten.
Welke voeding kun je beter vermijden bij endometriose?
Helaas zijn er ook veel voedingsmiddelen die ontstekingen juist aanjagen en laten de supermarkten nu vol liggen met dit soort rotzooi. Wees je er dus van bewust dat onderstaande producten ontstekingen aanjagen, de hormoonbalans verstoren of de werking van je darmen negatief beïnvloeden. Vervolgens zorgt dit ervoor dat je klachten bij endometriose erger worden. Dit wil je dus echt niet. De voedingsstoffen die je beter kunt vermijden bij endometriose::
- Bewerkte suikers en snelle koolhydraten
Verhogen ontstekingen en kunnen bijdragen aan bloedsuikerschommelingen, wat invloed heeft op de hormoonproductie. Daarnaast kan een instabiele bloedsuikerspiegel de aanmaak van insuline verstoren, wat indirect bijdraagt aan oestrogeendominantie.
- Zuivelproducten
Zuivel kan bij sommige vrouwen ontstekingen verergeren en heeft invloed op de oestrogeenhuishouding. Dit komt doordat verwerkte zuivel vaak restanten van synthetische hormonen bevat, die de natuurlijke hormoonbalans kunnen verstoren en de afbraak van overtollig oestrogeen kunnen vertragen.
Daarnaast bevat zuivel stofjes zoals caseïne en lactose, die bij sommigen de darmgezondheid negatief beïnvloeden. Caseïne kan een ontstekingsreactie veroorzaken bij mensen die hier gevoelig voor zijn. Een lactose-intolerantie kan leiden tot spijsverteringsproblemen, opgeblazenheid en verstoring in het microbioom. In beiden gevallen geldt dat schade aan de darmen kan bijdragen aan oestrogeendominantie. Een disbalans kan er namelijk voor zorgen dat overtollige hormonen zoals oestrogenen, minder goed worden afgescheiden.
- Gluten
Veel vrouwen met endometriose ervaren minder klachten wanneer ze gluten verminderen of vermijden. Gluten kunnen een rol spelen bij laaggradige ontstekingen en darmklachten, waardoor de opname en afbraak van oestrogeen in de darmen verstoord kan raken. Een ongezonde darmflora kan bijdragen aan oestrogeendominantie, omdat een disbalans in darmbacteriën ervoor kan zorgen dat oestrogeen minder efficiënt wordt uitgescheiden en terug het lichaam in circuleert.
- Transvetten en gefrituurd eten
Verhogen ontstekingen en verstoren de hormonale balans, doordat ze de lever belasten en de gevoeligheid voor insuline kunnen verlagen. Dit heeft invloed op de manier waarop je lichaam oestrogeen verwerkt en kan bijdragen aan een opstapeling van oestrogeen in het lichaam.
- Cafeïne en alcohol
Belasten de lever, die een cruciale rol speelt bij het afbreken van overtollige hormonen. Wanneer de lever overbelast is door cafeïne, alcohol of bewerkte voedingsmiddelen, kan dit de afbraak van oestrogeen vertragen. Dit kan leiden tot een ophoping van oestrogeen in het lichaam, wat oestrogeendominantie verergert en klachten zoals pijnlijke menstruaties, opgezwollen borsten en stemmingswisselingen versterkt.
Niet iedereen reageert hetzelfde op voeding. Het is daarom belangrijk om goed te luisteren naar je lichaam en te kijken wat voor jou werkt. Twijfel je? Schakel een professional in, zoals een hormoon- en leefstijlspecialist. Tijdens een persoonlijk traject kijken we samen naar jouw hormonale balans, stellen we een voedingsplan op maat op en pakken we oestrogeendominantie en endometrioseklachten bij de kern aan.
Endometriose en supplementen
Endometriose is een ontstekingsgevoelige aandoening die sterk samenhangt met hormonale disbalans, immuunreacties en spijsverteringsproblemen. Je lichaam heeft bepaalde voedingsstoffen nodig om deze processen in balans te houden. Zoals hierboven al beschreven zijn er bepaalde voedingsstoffen die kunnen helpen bij het reguleren van hormonen en verzachten van klachten bij endometriose. Maar daarnaast kunnen supplementen extra ondersteuning geven bij endometriose.
Het is belangrijk om te onthouden dat supplementen geen wondermiddelen zijn, maar ze kunnen wel bijdragen aan een sterker lichaam en een betere hormoonbalans als je ze combineert met de juiste voeding en leefstijl. Zoals ik zelf altijd zeg: het is de kers op de taart.
Bespreek dit altijd met een professional die verstand heeft van suppletie zoals een orthomoleculair therapeut, zoals ik.
De beste supplementen bij endometriose
1. Omega-3 vetzuren – ontstekingsremmend en pijnverlagend
Omega-3 vetzuren uit visolie of algenolie hebben een krachtige ontstekingsremmende werking en kunnen helpen bij het verminderen van pijnklachten. Onderzoek toont aan dat vrouwen die voldoende omega-3 binnenkrijgen minder last hebben van menstruatiekrampen en ontstekingsreacties in het lichaam.
- Aanbevolen dosering: 1000 – 3000 mg EPA/DHA per dag
- Bronnen: Vette vis (zalm, makreel, sardines) of hoogwaardige visolie/algenolie supplementen
2. Magnesium – ontspant spieren en vermindert krampen
Magnesium is een essentieel mineraal voor de spierontspanning, zenuwfunctie en hormoonregulatie. Veel vrouwen met endometriose hebben een tekort aan magnesium, wat kan leiden tot krampen, stress, vermoeidheid en slaapproblemen.
- Voordelen:
✔ Helpt bij het ontspannen van baarmoederspieren en vermindert pijnlijke krampen
✔ Ondersteunt een gezonde hormoonbalans
✔ Verlaagt cortisol en helpt bij stressregulatie
- Aanbevolen dosering: 200 – 400 mg per dag (bij voorkeur magnesiumbisglycinaat of magnesiumcitraat voor een betere opname)
3. Kurkuma – natuurlijke ontstekingsremmer
Kurkuma (curcumine) is een van de krachtigste natuurlijke ontstekingsremmers en wordt veel gebruikt bij chronische ontstekingen en hormonale klachten. Het helpt om de ontstekingsreacties die endometriose verergeren te verminderen en ondersteunt daarnaast de lever bij het afbreken van overtollig oestrogeen.
- Voordelen:
✔ Vermindert pijn en ontstekingen bij endometriose
✔ Ondersteunt de leverfunctie, wat helpt bij de afvoer van overtollig oestrogeen
✔ Werkt als een natuurlijke pijnstiller
- Aanbevolen dosering: 500 – 1000 mg curcumine per dag (bij voorkeur met zwarte peper voor een betere opname)
4. Vitamine B6 – ondersteunt progesteron en hormoonbalans
Vitamine B6 is cruciaal voor de productie van progesteron, het hormoon dat oestrogeen in balans houdt. Vrouwen met endometriose hebben vaak oestrogeendominantie, wat betekent dat er relatief te veel oestrogeen en te weinig progesteron aanwezig is. B6 helpt bij het verlagen van overtollig oestrogeen en het ondersteunen van progesteronaanmaak.
Je kan ook kiezen voor een complete vitamine-B Complex, omdat andere B vitamines ook kunnen ondersteunen. Check hiervoor goed de dosering.
- Voordelen:
✔ Helpt bij het reguleren van de menstruatiecyclus
✔ Ondersteunt de afbraak van overtollig oestrogeen
✔ Vermindert PMS-klachten en stemmingswisselingen
- Aanbevolen dosering: 25 – 50 mg per dag (bij voorkeur als P-5-P, de actieve vorm van B6)
5. Vitamine D – reguleert het immuunsysteem
Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de immuunfunctie en ontstekingsregulatie. Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen met endometriose een tekort aan vitamine D hebben, wat het risico op ontstekingen en pijnklachten kan vergroten.
- Voordelen:
✔ Ondersteunt een gezond immuunsysteem
✔ Helpt bij het verminderen van ontstekingsreacties
✔ Kan bijdragen aan minder pijn
- Aanbevolen dosering: 2000 – 4000 IU per dag (bij voorkeur in combinatie met K2 voor een betere opname. Dit niet in combinatie met bloedverdunners.)
Supplementen kunnen een waardevolle aanvulling zijn bij endometriose, maar het is belangrijk om goed te kijken wat jouw lichaam nodig heeft. Niet iedere vrouw heeft dezelfde tekorten, dus het is slim om dit te laten testen of te werken met een gericht plan.
Voeding en hormonale balans: een persoonlijke aanpak
Voeding is een krachtig hulpmiddel, maar het draait niet alleen om wat je eet. Een gezonde leefstijl is minstens zo belangrijk. Stress, slaap, beweging en suppletie spelen ook een rol in hoe je je voelt. Dit kan voor iedereen anders zijn. De één heeft meer moeite met voeding en de ander met slaap of ontspanning. Er bestaat dus geen eenvoudige manier om dit aan te pakken, een maatwerk oplossing is dus van belang.
Wil je jouw voeding en leefstijl écht op maat laten afstemmen op jouw lichaam en klachten? Tijdens het endometriose 1:1 traject kijken we samen naar een aanpak die past bij jouw behoeften. Je krijgt persoonlijk advies over voeding, hormonen en leefstijl, zodat je gericht aan de slag kunt om minder pijn en meer energie te krijgen.
